Regulacje UE w dziedzinie zielonej bankowości i finansów mają na celu stworzenie ram wspierających zrównoważony rozwój, przyjazność dla środowiska, walkę z globalnym ociepleniem i zwiększenie przejrzystości firm finansowych. Przyjrzyjmy się najważniejszym z nich.
Czym są "zrównoważone" finanse?
"Zrównoważone" lub "zielone" finanse można zdefiniować jako zestaw działań finansowych, które koncentrują się na interesie publicznym w perspektywie długoterminowej. Obejmują one trzy podstawowe zasady: zrównoważony rozwój, solidarność i odpowiedzialność.
"Zielone" finanse odnoszą się do działalności finansowej, której celem jest bycie przyjaznym dla środowiska, przejście na odnawialne źródła energii i zapobieganie szkodom dla środowiska. Poprzez szereg regulacji i zasad, UE zobowiązuje firmy finansowe do przestrzegania podstawowych zasad zrównoważonego rozwoju oraz zachęca do prywatnych inwestycji w ekologiczną produkcję. W bezpośrednim związku z tym solidarność i odpowiedzialność oznaczają zobowiązania firm finansowych wobec społeczeństwa, na przykład zapewnienie wszelkich gwarancji socjalnych.
Najważniejszym wydarzeniem w rozwoju zielonej gospodarki było porozumienie paryskie, które zostało podpisane w 2015 r. i miało wpływ m.in. na sektor bankowy i finansowy. Porozumienie to zobowiązuje wszystkie kraje do zminimalizowania emisji CO2 do 2100 r. i ograniczenia globalnego ocieplenia do poziomu poniżej 2°C w porównaniu z poziomem sprzed epoki przemysłowej.
"Zielony pakt dla Europy"
W grudniu 2019 r. Komisja Europejska przedstawiła Zielony Ład dla Europy, starannie opracowaną strategię przejścia na neutralną dla klimatu i zrównoważoną gospodarkę do 2050 roku. Oprócz zapobiegania zmianom klimatu, utracie różnorodności biologicznej i zanieczyszczeniom, strategia ta oferuje model wzrostu gospodarczego i szansę na sprawiedliwy rozwój dla każdego obywatela UE.
Komisja Europejska ogłosiła, że do realizacji Zielonego Ładu konieczne będzie zainwestowanie ogromnej kwoty - 1 000 mld USD. Obliczono, że finansowanie będzie pochodzić głównie z wieloletniego programu na lata 2021-2027 i szeregu funduszy. Pomoc państwa nie byłaby jednak wystarczająca, więc UE stwierdziła również potrzebę równoległego finansowania i zachęt ze strony sektora prywatnego, zwłaszcza banków i organizacji finansowych. Wymaga to zaoferowania odpowiednich warunków i zachęt, dlatego w ostatnich latach UE stopniowo zmieniała przepisy i wdrażała nowe inicjatywy inwestycyjne. W 2023 r. polityka ta doprowadziła do powstania wielu zielonych inicjatyw, a wydany w tym samym roku Europejski Standard Zielonych Obligacji (EU GBS) ustanowił wymóg, zgodnie z którym 85% pozyskanych środków musi zostać zainwestowanych w zrównoważony rozwój.
W jaki sposób banki uwzględniają te ekologiczne wymogi?
Pomimo zachęty ze strony organów UE i zwiększonej liczby prywatnych inicjatyw bankowych, integracja zrównoważonego rozwoju i zielonych zasad jest wciąż w powijakach. Niemniej jednak w ostatnich latach coraz więcej banków pracuje nad poprawą swoich struktur zarządzania poprzez tworzenie dedykowanych zespołów w celu integracji zasad ESG (środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego) w firmie.Podczas gdy niektóre banki oferują już produkty i usługi związane z ESG, w tym finansowanie zielonych projektów i kredyty hipoteczne na projekty efektywności energetycznej, nie wszystkie z nich integrują jeszcze zasady ESG we wszystkich produktach i usługach. Integracja ryzyka ESG z modelowaniem ryzyka jest również w powijakach. Banki muszą podjąć dalsze wysiłki w celu poprawy swoich podejść ilościowych i uznania znaczenia ryzyka ESG w perspektywie długoterminowej.
To samo dotyczy europejskich organów nadzoru. Podczas gdy większość z nich uznaje znaczenie uwzględniania wpływu środowiskowego i społecznego działalności bankowej, nadal nie ma zgody co do tego, czy ryzyko ESG powinno być traktowane jako główny rodzaj ryzyka, czy jako jeden z jego czynników. Ponadto nadal nie ma jasnych wskaźników ilościowych do pomiaru ryzyka ESG.
Główne regulacje w dziedzinie zrównoważonego finansowania to:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie ujawniania informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju w sektorze usług finansowych. Wymaga ono od uczestników rynku finansowego publikowania informacji związanych z wpływem ich zasobów na środowisko.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. ustanawiające ramy na potrzeby promowania zrównoważonych inwestycji oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088.
- Dyrektywa europejska (UE) 2022/2464, która kontroluje sprawozdawczość niefinansową organizacji europejskich, oraz dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD), która jest wprowadzana stopniowo od 1 stycznia 2024 r.
Inne regulacje zostały zmienione w celu wdrożenia kryteriów zrównoważonego rozwoju, w tym:
- Rozporządzenie w sprawie wskaźników referencyjnych: w 2019 r. wprowadzono dwie nowe kategorie indeksów niskoemisyjnych: Climate Transition Benchmarks (CTB) i Paris Aligned Benchmarks (PAB).
- Dyrektywa MIFID II: od 2022 r. pośrednicy oferujący usługi zarządzania portfelem są zobowiązani do ustalenia preferencji swoich klientów w zakresie zrównoważonego rozwoju przed zaoferowaniem im inwestycji finansowych.
- Dyrektywa AIFMD i dyrektywa UCITS: akty te wymagają od wszystkich spółek zarządzających UCITS i wszystkich zarządzających funduszami alternatywnymi, niezależnie od ich strategii inwestycyjnej, włączenia ryzyka związanego ze zrównoważonym rozwojem do zarządzania funduszem.
Widać zatem wyraźny trend w kierunku integracji zrównoważonego rozwoju i zielonych zasad w sektorze bankowym. Do tej pory banki w Europie nie mogą pochwalić się głęboką integracją zielonych rozwiązań w swojej działalności, ale dzięki prywatnej inicjatywie, a także zachętom ze strony organów nadzorczych UE, proces ten będzie się pogłębiał.
Komentarze