W latach 2011-2012 Irlandia uratowała trzy banki na kwotę 30 miliardów euro. W tamtym czasie Irlandia stanęła przed wyborem między skorzystaniem z krajowej książeczki czekowej a ryzykiem upadku krajowego systemu bankowego i wewnętrznych zawirowań. Koszt ratunku okazał się jednak tak wygórowany, że Irlandia została ostatecznie zmuszona do przystąpienia do programu ratunkowego UE i MFW, co doprowadziło do wieloletnich środków oszczędnościowych.
Niedawne ogłoszenie przez irlandzki rząd wycofania 13,9% udziałów w drugim co do wielkości pożyczkodawcy w kraju, Bank of Ireland, pokazuje, że rząd irlandzki zdaje sobie sprawę, że czasy się zmieniły. W ostatnich latach irlandzka gospodarka wyszła z kryzysu finansowego z jednymi z najlepszych stóp wzrostu w Europie. Potrzebne są jednak bardziej rygorystyczne środki, aby sektor finansowy - kręgosłup irlandzkiej gospodarki - powrócił na właściwe tory.
Państwo, wraz ze swoją spółką holdingową Bank of Ireland, posiada 71% udziałów w AIB, największym irlandzkim banku, oraz 75% udziałów w TSB, mniejszym banku o ugruntowanej pozycji. Banki te udzielają pożyczek małym firmom, właścicielom domów i nabywcom samochodów i są wykorzystywane do codziennych operacji bankowych.
Nacjonalizacja banków krajowych
Eksperci finansowi twierdzą, że trwająca nacjonalizacja banków krajowych ma negatywny wpływ na krajowy sektor bankowy. Niektórzy uważają, że najlepszą rzeczą, jaką rząd może zrobić dla kursu akcji AIB, jest sprzedaż części swoich udziałów lub przynajmniej zaplanowanie tego, aby inwestorzy mogli znaleźć sposób na odwrócenie sytuacji.
Kiedy inwestorzy rozmawiają o AIIB i ESG (środowisko, społeczeństwo i zarządzanie), najczęściej wymieniane jest słowo na "G" - powiedział finansista, wyjaśniając, że obecność rządu na liście akcjonariuszy stanowi problem dla innych inwestorów rozważających inwestycje. Inwestorzy ci borykają się z problemem niewiedzy, kiedy rząd sprzeda swoje udziały.
Własność rządu myli również politykę rządu z decyzjami biznesowymi. Piers Doherty, rzecznik ds. finansów największej irlandzkiej partii opozycyjnej, powiedział, że rząd powinien zachować pakiet kontrolny w AIB, "aby państwo mogło potwierdzić swoje strategiczne interesy w najważniejszych decyzjach i transakcjach".
Podwójna kontrola
Doherty argumentuje, że w miarę jak Irlandia zmierza w kierunku "podwójnej kontroli", potrzeba strategicznej własności staje się coraz bardziej paląca, zwłaszcza że KBC i Ulster Bank osiągają słabe wyniki. Podczas gdy stanowisko Doherty'ego może zyskać poparcie wyborców, jest mało prawdopodobne, by zyskało przychylność innych akcjonariuszy AIB, którzy są bardziej zainteresowani zyskami niż krajowymi priorytetami strategicznymi.
Niechęć Irlandii do sprzedaży swoich aktywów bankowych na dużą skalę ma więcej wspólnego z ceną niż z obawami Doherty'ego. Atrakcyjność sprzedaży Bank of Ireland polega na tym, że według sprytnych obliczeń irlandzkiego rządu, gdyby pozostałe udziały zostały sprzedane po wartości rynkowej w dniu, w którym rząd ogłosił swoje plany, Irlandia osiągnęłaby zysk netto w wysokości 2 mld euro z inwestycji o wartości 4,7 mld euro.
Minister finansów
Z oczywistych względów minister finansów Pascal Donoghue nie ujawnił minimalnej ceny akcji, jaką ustalił dla banku, który będzie stopniowo sprzedawał w ciągu sześciu miesięcy, ale nie ma wątpliwości, że jest to zwrot netto z inwestycji, za który Donoghue może poklepać się po plecach.
Nawet jeśli ten zysk netto jest obliczany wybiórczo, obejmuje on około 1,5 mld euro opłat za gwarancje rządowe, które nie mają nic wspólnego z inwestycjami kapitałowymi, ale które Departament Finansów księguje jako dochód z inwestycji. Ani Comptroller and Auditor of Ireland, ani Departament Finansów nie wspomnieli o kosztach obsługi zadłużenia, które Irlandia wzięła na siebie, aby utrzymać irlandzkie banki na powierzchni. Według National Audit Office of Ireland, koszty te wyniosły łącznie 2,5 mld euro i zostały rozłożone na trzy ocalałe irlandzkie banki, a także niewypłacalny Anglo Irish Bank i National Bank of Ireland.
Sytuacja z AIB, który otrzymał 20,7 mld euro w ramach funduszy ratunkowych, jest bardziej skomplikowana. Biorąc pod uwagę wpływy z prywatnej oferty AIB w 2017 r., inne dochody otrzymane przez bank oraz wartość pozostałych akcji, straty rządu wynoszą około 6 mld euro. Ten niedobór w wysokości 6 mld euro oraz fakt, że akcje AIB są notowane na poziomie około 50% ceny ofertowej z 2017 r., wyjaśnia zeszłotygodniowe oświadczenie Donohue, że nie planuje on sprzedaży akcji AIB w najbliższym czasie.
Argumenty przeciwko sprzedaży
Inne argumenty przeciwko sprzedaży teraz obejmują możliwość, że jednoczesna sprzedaż obu banków mogłaby przesycić rynek i spowodować spadek ceny akcji. Z drugiej strony, rząd może opóźnić sprzedaż i mieć nadzieję, że cena akcji wzrośnie później. Jesteśmy prawdopodobnie na wczesnym etapie najsilniejszego ożywienia makroekonomicznego w historii. Z punktu widzenia cyklu koniunkturalnego może być za wcześnie na sprzedaż akcji - mówi ekspert.
Jak na ironię, z pragmatycznego punktu widzenia to, ile pieniędzy zarabia Irlandia, nie jest aż tak ważne dla irlandzkiej gospodarki. Carl Whelan, ekonomista z University College Dublin, twierdzi, że zasady budżetowe UE nie pozwalają na wykorzystywanie dochodów podatkowych na takie cele jak opieka zdrowotna czy budownictwo mieszkaniowe, więc wszelkie pieniądze mogą zostać wykorzystane na spłatę zadłużenia. Jeszcze ważniejszy dla przyszłości Irlandii jest zdrowy, znormalizowany rynek bankowy, tak aby Irlandia nie była już zależna od wzrostu i spadku cen akcji banków.
Komentarze